Wat is een richtprijs?

De uitvoering van een aanneemovereenkomst leidt regelmatig tot geschillen. Veel geschillen gaan over de prijs die de opdrachtgever verschuldigd is aan de aannemer. Onduidelijke afspraken over de prijs en prijsvorming liggen daar vaak aan ten grondslag. Het is dus zaak om afspraken te maken die zoveel mogelijk duidelijkheid scheppen.

Welke prijsafspraken zijn gebruikelijk?

De volgende prijsafspraken komen het meeste voor:

• Een vaste prijs afspraak
• Regie: Het aantal gewerkte uren tegen een afgesproken uurtarief +materiaalkosten
• Een richtprijs
• Geen prijsafspraak ( er kan dan bijvoorbeeld een bedrag worden berekend die gangbaar is voor de aannemer of de branche).

Uiteraard geeft een vaste prijsafspraak de meeste duidelijkheid. Wel is het zaak op voorhand goed vast te leggen wat de opdrachtgever voor die vaste prijs mag verwachten.
Kan geen vaste prijsafspraak worden gemaakt ( bijvoorbeeld omdat de kosten nog niet goed in te schatten zijn ) dan kan gekozen worden voor een richtprijs of stelpost. Dat geeft de opdrachtgever meer zekerheid dan een prijs op basis van gewerkte uren x het uurtarief. Immers is het aantal te werken uren vaak uiterst onzeker. Van een richtprijs kan slechts beperkt worden afgeweken ( zie hieronder).

Wat is een richtprijs?

Een richtprijs is een prijs die de aannemer heeft geschat of als indicatie heeft afgegeven. Een richtprijs is, anders dan een vaste aanneemsom, dus een prijsindicatie waarbij op duidelijke wijze ‘richting’ wordt gegeven naar wat de vermoedelijke prijs zal zijn. Daarvoor moeten de werkzaamheden wel voldoende gespecificeerd zijn
Overigens hoeft niet altijd het woord ‘richtprijs’ te worden gebruikt. Ook termen als ‘geschatte prijs’, ‘prijsindicatie’, ‘circa’, enz. kunnen duiden op een richtprijs.
Kenmerk van een richtprijs is dat de uiteindelijke prijs hoger ( of lager) kan worden. Maar de prijs mag op grond van de wet ( artikel 7:752 lid 2 ).niet meer dan 10% hoger worden dan de richtprijs. In de volgende alinea’s leest u de uitzondering op die regel.

Wanneer mag een aannemer de richtprijs verhogen?

Het gevolg van een richtprijs is dat in beginsel niet meer dan 10% boven de afgegeven richtprijs in rekening kan worden gebracht ( zie artikel 7:752 lid 2 BW ). Mocht toch overschrijding van de richtprijs met meer dan 10% dreigen dan moet aannemer zijn opdrachtgever waarschuwen. Opdrachtgever heeft zo de gelegenheid het uit te voeren werk te beperken of te vereenvoudigen. Nota bene: contractueel mag in afwijking van de wettelijke regel een hogere tolerantiegrens dan 10% worden afgesproken, bijvoorbeeld 20%.

De waarschuwing voor overschrijding dient ‘tijdig’ en ‘concreet’ plaats te vinden. Tijdig wil zeggen dat opdrachtgever nog voldoende gelegenheid heeft het uit te voeren werk aan te passen of te vereenvoudigen. Concreet wil zeggen dat aannemer aangeeft op welke onderdelen van het werk de overschrijding betrekking heeft en welke kosten dat met zich meebrengt.

Let op: het regelmatig zenden van facturen waaruit de opdrachtgever had kunnen begrijpen dat de richtprijs overschreden wordt, is onvoldoende om te voldoen aan de waarschuwingsplicht.

Uiteraard is het voor de aannemer aan te raden zijn waarschuwing schriftelijk te doen, omdat hij dit eventueel later moet kunnen bewijzen.

Nadat aannemer aan zijn waarschuwingsplicht heeft voldaan, heeft opdrachtgever de keuze om aanpassingen aan te brengen aan de werkzaamheden om zo niet de richtprijs te overschrijden, of de meerkosten te accepteren.

Richtprijs versus meerwerk

De dreigende overschrijding van de richtprijs moet goed onderscheiden worden van prijsoverschrijding door meerwerk. Lees over meerwerk onze speciale webpagina meerwerk in de bouw. Meerwerk gaat over ‘toevoeging of verandering van het werk’ en niet over overschrijding van de richtprijs voor ingecalculeerd werk. Bij meerwerk geldt eveneens een waarschuwingsplicht voor de aannemer voor hogere kosten, echter is die waarschuwingsplicht minder streng dan bij de richtprijs. Bij meerwerk kan de opdrachtgever ondanks het ontbreken van een waarschuwing toch de meerprijs verschuldigd zijn als hij had moeten begrijpen dat de prijsverhoging het gevolg is van het gewijzigde of extra werk. Bij de richtprijs geldt dat laatste niet.

Redelijke prijs, en bewijslast aannemer voor hogere kosten

Het uitgangspunt is dat de aannemer een redelijke prijs in rekening mag brengen ( bijvoorbeeld gewerkte aantal uren x een gebruikelijk uurtarief + materiaalkosten ).
Is de redelijke prijs bepaald en overschrijdt die de afgesproken richtprijs met minder dan 10% dan mag de aannemer deze redelijke prijs in rekening brengen. Wanneer de redelijke prijs de richtprijs wel met meer dan 10% overschrijdt, dan is de opdrachtgever alleen tot betaling van het meerdere verplicht wanneer de aannemer de opdrachtgever tijdig voor de overschrijding heeft gewaarschuwd.
Daar komt bij dat in het geval dat de kosten boven de 10% van de richtprijs uitkomen, de bewijslast bij aannemer ligt. De aannemer dient namelijk goed te kunnen motiveren en aan te tonen waarom de prijs van het uitgevoerde werk boven de bepaalde richtprijs ligt.

Tips voor aannemers

Als u als aannemer een kostenraming geeft, zit u al snel vast aan de wettelijke regels omtrent de richtprijs ( zie hierboven). Om dit te voorkomen, kunnen partijen de toepasselijkheid van het wetsartikel over de richtprijs ( artikel 7:752 BW ) beperken of helemaal uitsluiten.
Als aannemer kunt u ook van te voren een ander tolerantiepercentage dan 10% contractueel afspreken, bijvoorbeeld 20% U heeft dan minder ‘pijn’ bij gestegen kosten.

Tip voor opdrachtgevers, minder verschuldigd dan richtprijs?

Ook al is een richtprijs afgesproken, ook dan moet de rekening van aannemer redelijk zijn. Voorbeeld: een aannemer verwacht een keuken in 2 dagen te kunnen plaatsten en spreekt daarom een richtprijs van € 2.000 af met opdrachtgever. In de praktijk blijkt de plaatsing van de keuken slechts 1 dag werk te vergen. Als er een richtprijs is gegeven afhankelijk van de geschatte tijdsduur voor de uitvoering van het werk, kan er alleen een redelijke prijs worden gevraagd voor de daadwerkelijk gewerkte uren. In het geval van de keukenplaatsing betekent dit dat de prijs gehalveerd kan worden omdat het werk in de helft van de geschatte tijdsduur is gerealiseerd.

Bezwaar tegen meerprijs?

Heeft u als opdrachtgever bezwaar tegen het meerwerk of de meerprijs die uw aannemer in rekening brengt? Bestel dan onze modelbrief protest tegen meerprijs.

Samenvatting:
De aannemer dient tijdig aan de waarschuwingsplicht te voldoen als sprake is van dreigende kostenoverschrijding van de richtprijs. De opdrachtgever moet nog de mogelijkheid hebben om de opdracht aan te passen of zelf andere maatregelen te nemen om de kosten te drukken. Als opdrachtgever tijdig is gewaarschuwd, dan komen de overschrijdende kosten voor rekening van de opdrachtgever. Bij niet tijdig waarschuwen komen de kosten voor rekening van de aannemer.
Als aannemer doet u er verstandig aan van tevoren een passend tolerantiepercentage contractueel af te spreken. U heeft dan minder ‘pijn’ bij gestegen kosten.

Vraag rechtshulp:  heeft u een discussie over facturen en betalingsverplichtingen in de bouw?, neem dan direct contact op met onze juristen en advocaten.  Wij staan u juridisch bij en helpen uw recht te krijgen. Bel 020 6890 863 of mail.